Ballina Kulturë Silvana Andrada në gjuhën shqipe- Përktheu nga rumanishtkja Baki Ymeri

Silvana Andrada në gjuhën shqipe- Përktheu nga rumanishtkja Baki Ymeri

97
0

DRITA E MADHE

Lartësojeni këtë lajm të mirë,
Ajo jetë ka ende dashuri të plotë
Të japësh;
Në sytha, një pafundësi në të njëjtën kohë
Shpërtheu me të njëjtën fuqi,
Në përgjigje të dhimbjes së tij
Dhe çdo fije që del
Në fushat me bar, nuk është rastësi,
Ka fije të forta dhe fije të holla,
Të gjalla dhe mizore janë fijet e sëmura
Ai i lind të gjithë për shërim
Fuqia e dritës nga Drita e Madhe.
Lartësojeni këtë dashuri për jetën,
Durim për t’u marrë me të
Meniris…
Kjo mrekulli e pastër e dashurisë
Mund të rilindësh nga nata dhe ngricat,
Shpresoj krijesë! Siç shpresoj unë vetë,
Se është radha jote për një pranverë,
Edhe nëse barra sublime e jetës
A mendoni
Asnjë lulëzim dhe asnjë shpëtim.
Por ende kaq e bukur
Vjeshta bie butësisht në dysheme,
Si dhuratë, si peng
Se ai që është i lartë është edhe ai log
Ai do të hante ushqime për të ftohtin e tmerrshëm,
E cila kthehet në pafundësi.

NË NJË PAFUNDËSI

Lëshoje vetëm një pikë
Nga uji, ushqimi,
Në pëshpëritjet e përmbushjes, sa shikime shoshiten,
Ti më shpëto nga vdekja, më merr nga ferri!
Të kaloj në trupin tënd, unë vokal i zbehtë,
Si një gjysmë që nuk është e barabartë me ju,
Për të kaluar në trupin tuaj, për të qenë në gjendje të merrni frymë,
Ti poezi shpirt nga poezia ime,
Një avatar për botën që e ndjej se jam,
Ajo botë fëminore, në syth,
Ku me mendimin mund të ndërtohen vargjet, në vakum,
Duke qetësuar gjithë universin, ata që e mbyllin atë,
Për të krijuar krijesën e ndërtuar ideale,
Pafundësisht i dashur dhe shumë i lumtur,
Një avatar drite, deri në lindjen e diellit
Në thelb, vetëm rikthim, deri në pafundësi.

FENIKSI

Kur muzgu i përjetshëm shkrihet në mbrëmje,
Mbi jetë dhe në ëndrra melankolike shfaqet hëna,
Yjet në qiell dhe në sy lindin një shi argjendi,
Çfarë shkrihet në pavdekësi mendime të humbura në erë.
Flokët e tu bionde rrotullohen rreth shpatullave,
Kur me lotët rebelë të natës numëron yjet
Dhe ti e mbështet fytyrën mes pëllëmbëve të tua të vogla,
Ëndërro zogj plot fluturime në erërat mizore të jetës.
Me vështrimin tënd të ndezur qëndroni në dritaren e hapur
Dhe po përpiqesh dëshpërimisht të ndash jetën nga ëndrra,
Mendime të zeza, të vjetra, të shkuara, mendime të shuara, mendime të zymta
Ata shkrihen në amalgamën e dritave dhe hijeve të përjetshme.
Zot i errët, demon i ftohtë, shpirt pagan,
Në rrotullimin e tij të mjegullt, mendimet vdesin mendimet mbeten,
Pasqyro buzëqeshjen tënde në errësirën e tmerrshme,
Vetëm atëherë do ta shihni fytyrën tuaj si një rebel të lumtur.
Kalon një moment, kalon një moshë, vetëm pak frymëmarrje
Shpirti juaj e ruan atë nga dridhjet momentale,
Era i shushurimon mantelin nëpër gjethet e plagës së papërpunuar
Dhe këmbët e tij puthin, me dashuri, barin e lagur.
Në dhomën tuaj të vogël depërton errësira
Dhe shqetësimet e vogla të ditës fshihen në mantelin e tij,
Rrezja e hënës që bie mbi penën që të pret
Ruaj fjalët e tua të pëshpëritura,
I pushtuar nga drita nga errësira përreth
Përkëdhele qiellin e pakuptueshëm me vështrimin tënd,
Fijet e bardha rrjedhin nga flokët e tij të zinj të pasur,
Yje që i la fuqia e natës në natë.
Ju jeni vetëm, i braktisur, por i plotë, por i gjallë,
Momentet e jetës së tyre kanë shijen e përjetësisë,
Ju në thelb e kuptoni paqen që është mbreti juaj
Cilat zhurma të heshtura të qetësojnë, të kuptojnë?
Ju i bëni vetes pyetjen e njeriut, krijesave të zakonshme
Sa shumë si ju keqkuptohen gjatë natës,
Amalgamë gjaku, mishi por plot,
Shpirti vetëm duke e qetësuar, duke pirë filxhanin me helm
Dhe në qerpikët tuaj duke luftuar me hidhërimin dhe dashurinë
Nata derdhet në kube, pika lumturie,
Ju jeni si ajo, e errët dhe me shkëlqim,
Jeta e saj e lumtur e ëndrrave është pasqyra juaj e përjetshme,
Ju zhyteni në gjumë të butë, vdekje të gjallë, ëndrra të gjalla
Çfarë rrotullohet në ju duke ringjallur përrenjtë e shuar;
Phoenix ai zog që ra vetë i ngordhur
Ai do të rilindë përgjithmonë për të mbajtur fatin e tij të përjetshëm.

PYLL ME PETALE TË BUKURA

E dashur, ti në parajsë më dhurove një lule,
Çdo petal në një formë dhe ngjyrë të ndryshme
Dhe format e petaleve ndryshojnë ngjyrë.
E pashë me habi të çuditshme,
Pastaj nxitova shumë për ta mbjellë,
Për ta ndriçuar, për ta ngushëlluar, për ta dashuruar
Dhe ndryshe nga lulet e tjera, ajo hapej në netët e kthjellëta
Duke menduar vetëm për njeriun brenda jush,
Në një braktisje të butë dhe të butë ndaj së mirës
Dhe lulja pastaj lulëzoi dhe dha fryt,
Nga pemët e saj dolën pemë,
Pyll në përmbajtje të pakufishme.
Pemë të bardha me gjethe me ngjyra,
Sonat të reja delikate fëshfërimë,
Të trupave të ndërthurur përjetësisht.
Fëmijët po guzhinin në mendjet tona
Besëlidhja e butë dhe e ëmbël
E përjetësisë kalimtare në tokë.
Në fillim kishte vetëm mëngjese me vesë,
Tani në universin tonë duket se bie shi,
Pylli çuditërisht u nda në dysh,
Një pjesë ulet me degët e saj në tokë,
Një gjysmë bart degët në erë,
Është qiell, tokë, vetëm gjethet kanë ikur…
Në stuhinë dhe acarin e ujit të manastirit,
Në shpirtin tim shfaqen fantazmat e mëngjesit
Unë kthehem tek ju përsëri, e jap veten pa pushim…
Dashuri, ju, petale me ngjyra
Dhe flaka dhe bubullima nga një Olimp i vjedhur,
Farat e shpërndara në pyll,
Me kuptimin vetëm të dhënies së frutave për më vonë
E ndjej, e betohem, e kërkoj dhe e di thellë,
Si një dhuratë hyjnore për të gjallët,
Të shpërndara mbi shpirtin pjellor,
Nga ëndrra e pyllit për dashuritë që vdesin,
Këtu, tani dhe përgjithmonë.

PROCES ME PAMUNDËSI

Unë pranoj fajin për pranimin e jetës si një shfaqje ndonjëherë
Me kafshë të stërvitura që të mos ndiejnë se kafshojnë,
Një cirk pa kube ku qemerët gjykojnë rekordin
Ndërsa rrjeta e tyre e sigurisë po vihet peng për të paguar arsimin e tyre,
Unë e pranoj fajin për jetesën.
Veçanërisht e marr fajin që kam pushuar së qari pas lindjes sime,
Për sa kohë që nuk arrita të rregulloja botën,
Unë kam dëshmitarë që qanë me mua, kur nuk mund t’i shoh,
Megjithatë, e kuptoj që jam dënuar me vdekje,
Kam shpëtuar shumë gjarpërinj duke i ngatërruar me bar të gjelbër
Dhe unë jam fajtor që kisha pranuar tashmë një gjysmë jete natën.
Edhe nëse përpiqem të pretendoj se jam i pafajshëm,
Nuk kam rrethana lehtësuese,
Rënduese është shpresa e harruar në gjuhën që kam shmangur të mësoj,
E ndjej tymin e pirës sa herë, hiri i dashurisë humbet në erë,
Digjni pjesën time që nuk ëndërron më!
Nuk kam më nevojë për të gjithsesi,
I verbëri nuk mund të shohë duke e parë atë,
Të vdekurit nuk e kuptojnë vdekjen,
Nuk më bën dobi as të deklarohem i pafajshëm
Unë vazhdoj të blej bileta për këtë shfaqje pa pushim,
Edhe nëse unë, si njeri, nuk jam nën ndikimin e ndonjë ligji për shpëtimin e kafshëve,
Për mua kamxhiku është vetëm një mënyrë komunikimi.
Unë pres dënimin për një dënim të kryer tashmë,
Nuk ndihem fajtor
Mendoj se kam qenë gjithmonë
në vetëmbrojtje;
Të jetosh…

LINDJA E NJERIUT

Lindja e diellit është në sfond, forma në të cilën,
Errësira pranon, si pa shpëtim,
Pas dëshirës së saj të plotë,
Fillimisht i destinuar të bëhet dritë,
Si e humbet tundimin për t’u fshehur
Momentet e ndritshme që luftojnë në valë,
Ndërsa obsesioni i tij për të mbuluar zhduket,
Nën perandorinë e sinqeritetit gjithëditor;
Është në fund një e vërtetë e shpërthyer si një pishtar
Nga fuqia e plotë e botëve,
E shkëlqyeshme, qoftë në bar apo pemë…
Por e pakrahasueshme me agimin e njeriut,
Kur nata zhduket
Dhe jeta bëhet e ndritshme,
Pas kaq shumë rënie…
Para fuqisë së dritës përkulem.

NJERËZIT DHE ËNDRRAT

Në këtë natë të qetë
Me aromë dhe dritë,
Unë shikoj një yll në qiell
Dhe i gjithë kasaforta e yjeve është një dëshirë e imja.
Kam kapur dëshirat në yje,
Në ëndrrat e mia rebele
Pa e ditur se ylli është dritë
Dhe nuk ka rrënjë.
Nëse do të më fusnin në degë, në degë, në gjethe,
Vetëm një pjesë e ëndrrave të mia të përhapura,
Nga rrënja do të kishin arritur te portat,
Në portën e të vdekurve të mi të dashur,
Le të kujtojmë të kaluarën, kujtimet e bukura,
Nga skeda e jetës sonë, nga përvojat e saj,
Në flakën e qiririt dhe lot në sy
Të takohemi në pragun e pavdekësisë.
Pra, nga yjet shoh vetëm kryqe,
Mbi kodrat e heshtura, me forma fantazmë
Dhe çfarëdo që të bëj, është kundër dëshirave të mia të egra,
Nuk kam më forcë të kthej njerëz apo ëndrra.

NUK KA VDEKJE NË POEZI

Në poezi nuk ka vdekje,
Thjesht ndodh që vargu të zhduket
Në një metaforë të librit,
Duke ju shpëtuar nuk e di sa herë
Kur e lexon me buzët që murmuritin,
Imazhet që ndërthuren në një ëndërr,
Ju duhet të vdisni pa sukses,
Të harruar në botën tuaj të ftohtë të vdekshme
Në poezi ka dritë dhe ka qiej
Dhe çështja është kufiri i një largësie,
Këtu nuk mund të ketë dy të vërteta
Mund të vendos edhe presje pas “vdekjes”…

PËRSE UNË E DUA

Pse e dua poezinë?
Ai ma dha kur nuk ishte
Asgjë në këtë botë për mua
Fuqia për të më besuar në diçka tjetër
Dhe çdo mospërmbushje, çdo peshë
Që pa leje rreth meje dhe brenda meje-u takova,
Ai mund të qelbur pa mut, nga mirësia e thjeshtë,
Le të jetë larguar nga ka ardhur.
Pse e dua poezinë?
Sepse në të e gjej të gjithë universin të kufizuar dhe material,
Si një magji përrallë,
E re, e ripunuar, perfekte dhe ideale,
Njerëz të bukur që shkruajnë ëndrrat me vjersha
Dhe pastroni të vërtetën nga kaq mallkimi,
I mbyll shtigjet e shkelura, prej nga vjen e keqja,
Unë gjej një vend për të bukurën dhe të mirën,
Unë po flas për dashurinë, dritën, Zotin,
Unë po flas për natyrën dhe sinqeritetin,
Kthejeni gjithçka që na lëndon në thekon ëndrrash,
Duke na lënë në një fushë me lule në një ditë me diell
Dhe në çmendurinë dhe fuqinë e vetë mirësisë,
Luftoni me kufizimin e fatit njerëzor,
Drejt përcaktimit gjithmonë të ndjenjës së mirëqenies
Nga jeta si një ndjekje, e kalit të Trojës.
Pse e dua poezinë?
Sepse sot varet edhe nga jeta ime,
Si një fëmijë që solla në botë
Dhe unë dua ta shpëtoj atë nga fati i tij
Dhe më pëlqen për ngjyrën
Dhe për tingullin, për vargun,
Unë kërcej në veten time të vdekshme
Mbi muzikën e universit,
Krijuar nga diku
As ne nuk e dimë me siguri.
Por cila zemër depërton
Dhe kjo lind një shpresë.
Pse e dua poezinë?
Sepse në bukurinë e saj të vërtetë
Nga bota ime e vdekshme
Ai më mëson të ngjitem një shkallë.

POEZIA LIND POEZI

Drita e shpirtrave e di
Ajo poezi lind poezi.
Ata që shijojnë kënaqësinë,
Ata pak në tokë,
Poetë dhe dashamirës të poezisë
Unë jam konsistenca e botës së fantazisë
Dhe në jetë, e mirë, e vështirë,
Në rrumbullakësinë e përsosmërisë në një yll.
Po,
Poezia lind poezi,
Në botën kalimtare dhe ndonjëherë të mjegullt,
Në të cilën gjithçka është thellësisht serioze
Dhe aty ku gjethet që bien janë lënë vetëm poshtë …
Do të ishte shumë e trishtueshme në botën tonë të çuditshme
Nëse nuk do të kishte më shpirtra fluturues,
Mblidhni të pafajshmit e jetuar në jetën e gjallë.
Po,
Poezia
lindin
Poezi!

FARKËTARI I DREMITUR

Pse të mos ikësh?
Jashtë galaktikës ose në Mars.
Merrni gjithçka që mendoni se është e nevojshme,
Për të çliruar veten nga ideali në besim
Dhe kafshoni nga gurët – në mungesë peshe,
Vriteni veten si në vitin dy e gjysmë,
Të urrej e të ulërijë në hapësira boshe,
Derisa i fundit të të vrasë,
Dhe prej andej dëshironi të na shikoni,
Në qiellin që mbeti pa ty…
Po. Po të ngarkoni raketën tuaj,
Dhe pa qenë në gjendje të udhëtoj,
Thjesht na tregoni se kush fitoi,
Le t’i bëjmë një statujë dhe një pallat
Dhe kjo është ajo, dhe ne do të shihemi për të jetuar,
Në ferrin e mëparshëm që u bë parajsë;
Dhe nëse keni ende nevojë për armë,
Le të zgjojmë kovaçin e fjetur,
Lëreni të ndryshket në një shpatë,
Le të vijnë të gjithë ta shohin
Mbi këtë hero, që dërgon në hapësirë,
Të gjitha ekzagjerimet dhe trillimet tuaja
Dhe sinqerisht, jam thellësisht i zhgënjyer,
Nga kufizimi juaj i ndryshkur,
Ju që mendoni se jeni perëndi sipas qejfit tuaj,
Por ti je thjesht hibridi i zvarranikëve me një djall,
Prisja që të ishe në një yll shumë kohë më parë,
Mirëpo, është i përulur ky mendim i imi…
Sepse ata janë në hapësira të mëdha, galaktika të mëdha
Dhe ju sundoni Tokën vetëm duke vrarë fëmijë
Dhe nga këtu duke na buzëqeshur,
Nga ferri juaj i poshtër dhe pa hero…

MALLKIM SUBLIM

Më nënshtrohuni përgjithmonë, do të jeni pranë meje,
E dashur, dielli nuk perëndon dy herë… ne te njejten dite
Dhe më jep të pi fejesën nga kupa,
I dashur, bregu nuk puthet kurrë nga e njëjta valë,
Vezullimi që është i nënshtruar, i harruar dhe i kaluar,
Nuk ju takon më, ju humbet përgjithmonë,
Edhe pse i lutesh Zotit mbi qiell me lot,
Do të ndaleni në mendimin se gjithçka është kalimtare,
Më mbështill në shpirtin tënd, më mbro nga mjegulla,
Shkri pastërtinë time, më thye nga akulli,
Më puth në buzë, në sy, në qafë, në fytyrë…
Të dashur, do të dashurosh vetëm një herë, në një jetë.

KY TMERR I BUTË

Unë besoj në këtë sinqeritet sublime,
E ëmbël, me onde,
Kjo frike e fryre
Duke shpërthyer në dritë,
Në përmbajtjen e pavdekësisë
Nga disa orë për dashurinë;
Kaq besoj tek shpërthimi,
Në gjithçka që do të thotë të jetosh plotësisht,
Në të gjelbër, në të bardhë, në blu,
Në dritën e plotë të yjeve.
Unë besoj në faljen në mençuri,
Në mungesë të kaosit dhe boshllëkut,
Në forcën e luanit të mëmësisë,
Në gjithçka që është e butë dhe në të gjitha
Ato që do të thotë diçka
Në këtë botë mucava.
Unë besoj në dëshirën dhe braktisjen,
Në kordonin e ushqyerjes amniotike,
Në rreze, në valë dhe në mbrëmje,
Në ideale dhe në mungesë të dorëheqjes,
Unë u besoj fëmijëve dhe qyqeve,
Në drutë e zjarrit dhe në drutë e kryqeve,
Unë u besoj njerëzve dhe pafuqisë së tyre,
Unë besoj në shpëtim, kam besim në besim
Dhe ka kaq shumë që unë besoj,
Unë shpesh ik dhe rrallë ulem,
Po mendoj për yjet, po mendoj për fluturat,
Në thatësira mizore dhe thatësira të përjetshme
Që ekziston për hir të…
Unë besoj fort në shpëtim.

UNË

E kaluara e mendimeve të mia po rrjedh
Në noianin e përjetshëm, të panjohur,
Alint me këllqet e tij
Të tashmen që takova,
Shkatërrues i përjetshëm i errësirës,
Aq i ngushtë në thellësinë e vet,
Ata shkojnë në rrjedhën e tyre të ngadaltë,
Ato momente dashurie
Çfarë pisllëku në shkëlqimin e tyre,
Zhurma e butë e lumturisë.
Përjetësisht ju jeni të kaluar të nxehtë
Në luftën mes meje dhe atij,
Ose nuk fshiheni me vullnetin tuaj të lirë
Veshjet e së keqes dhe së mirës
Thellë brenda?
Momentet rrjedhin ngadalë,
Me stuhinë e fillimit të djeshëm,
Pastro mendimin në të cilin ende shpreson,
I përjetshëm dhe i mërzitshëm pa fund
Në pafundësi.
Unë, ju, të gjithë ne, një rrëmujë
I humbur në amalgamën e natës dhe të rënkimit,
Të ndërthurur nga qenia jonë e paralindur,
Sa gri është tempulli i vjetër.
Thaj përgjithmonë pemën e natyrës,
Nga lëngu i tij ai ju jep në vdekje në pavdekësi,
Nga qielli dhe yjet,
Nga mendimet e mia.

FUQIA PËR TË ECUR

Fuqia për të ecur përpara
Në thelb është thjesht një ëndërr mistike,
thënie-varg fjalësh,
Për shurdhimin e botës së vdekshme,
Sonat të shkruara për zëra të ndryshëm,
Në korin e drejtuar nga era që fryn,
Në të cilën nëse disi harroni të luani më,
Ju do ta kuptoni jetën vetëm gjysma;
Fuqia për të ecur përpara;
Një çmenduri e shpikur nga idealistët,
Një poezi pa fjalë
Që synon të gëzojë njerëzit e trishtuar.

SHKRETËTIRË

Si në një karrige të kuqe në mes të shkretëtirës
Qëndroj. Krahët e mi në prehër dhe flokët e mi të përdredhur;
Nuk mendoj se dashuria ime, sot mund të mësoj të fal,
Duke harruar në mosdashuri atë që kam dashur.
Kot i dhashë orë rëre me ngjyra,
Duke kaluar iluzionin tim në jetën tuaj të nxehtë,
Rërë dhe diell i pamëshirshëm në mua që ke humbur,
Duke i përzier me jetën time të mirë,
Në vazhdën tënde mbetet një shkretëtirë vrastare,
Pa oaz, pa hije, pa fruta të pjekur,
Shkretëtirë e shpirtit ku nuk dua të vdes,
Duke shpresuar ose duke pritur për një natë shpëtimtare.
Një natë e ftohtë, kur je larg meje,
Vetëm me hënën, sytë e mi janë ngrirë,
Rëra e ngrohtë më gëlltit në ujërat e saj bosh,
Ende në kërkim të dashurisë mes të vetmuarve.
Ka mbaruar fëmijë, vërtet na ka gjetur fundin,
Mund të ikësh për të ngrirë një jetë të re,
Më lër të them lamtumirë për të parë fytyrën tënde,
Nga qielli i kujtesës, ku tani bie shi…

KOHA PRIND I DASHUR

Koha, baba i dashur, ma merr mendja,
E shikoj foton tende nuk e di sa here
Dhe nuk di si t’ju njoftoj
Se ti je më i ri se unë, baba.
Ai, koha, të mbajti fëmijë në atë foto,
Nuk te kam njohur keshtu
Por vetëm në të ardhmen që do të vinte,
Në të cilën më dhatë jetën tuaj,
Nga koha juaj, nga lumturia juaj,
Nga ajo që keni ëndërruar mund të ishte,
Për dashurinë tuaj për nënën time,
Nga dhënia jote në këtë tokë dhe në përjetësi
Dhe pyes veten tani, por kam frikë nga përgjigja,
Kur të vij të të takoj, kur të rilindesh,
I vjetër, i brishtë, në perëndim të diellit,
Baba, do të më njohësh?

ME FSHEH NË POEZI

Më fshih në poezi, nga e keqja mes nesh,
Në netët e ngushta, më shpëto nga shirat,
Që në këllqet e mia do të ngrijë,
Shumë fytyra ime në hijet e trishtimit.
Në botën në të cilën jetojmë, një botë e mahnitshme
Iluzionet vdesin një nga një dhe jeta ende dhemb,
Ka shumë të tjera që do të ishin në plan,
Por që me forcën e fatit u shkatërruan më kot.
Nuk e kam mbaruar ende fillimin,
Dhe humba në kohën kur u largova,
Sepse ne jemi shuma e ëndrrave dhe heqjes dorë,
Në jetët shumë të shkurtra, nga vënia në skenë e madhe.
Por unë nuk dorëzohem dhe nuk pendohem,
Unë kam forcën e pafundësisë, nga jeta ime si poet,
Dhe në kotësinë ndonjëherë të egër të botës,
Jetës do t’i përgjigjem gjithmonë, me një poezi!