Kriza e ardhshme ekonomike globale do të ndodhë në vitin 2026 dhe do të jetë më e keqja në histori, pohon autori britanik, ekonomisti dhe konsulenti i biznesit Fred Harrison bazuar në modelin e tij të ciklit ekonomik 18-vjeçar.
Pretendimet e tij kanë një peshë të veçantë, sepse 80-vjeçari Harrison ishte një nga të paktët analistët që parashikoi krizën e fundit financiare dhe të pasurive të paluajtshme, e cila filloi në 2008, me kohë.
Harrison është aq i bindur për prognozën e tij të zymtë, saqë i shkroi një letër Keir Starmer, liderit të Partisë së Punës Britanike dhe fituesit të mundshëm të zgjedhjeve të përgjithshme në Britaninë e Madhe të 4 korrikut, saqë do të ishte më mirë të humbiste zgjedhjet për të shmangur përgjegjësinë për kolaps që vjen.
“Nëse laburistët fitojnë zgjedhjet, gjë që është mjaft e sigurt, qeveria Starmer do të jetë fajtore për atë që tashmë e dimë se do të ndodhë, pavarësisht se cila parti është në pushtet. Nga ana tjetër, natyrisht, ata nuk mund t’i humbin zgjedhjet me qëllim,” tha Harrison në një intervistë për të përditshmen suedeze Aftonbladet.
Ekonomisti britanik pohon se bazuar në të dhënat ekonomike nga fillimi i shekullit të 19-të deri në ditët e sotme, përfshirë në SHBA, Britaninë e Madhe, Australi dhe Japoni, ai doli me teorinë e cikleve 18-vjeçare që janë përsëritur me shekuj anembanë botës.
Harrison beson se është e gabuar të përdoret toka dhe pasuritë e paluajtshme si shtytësit kryesorë të rritjes ekonomike. Ideja e tij themelore është se ekonomistët gabimisht supozojnë se gjendja e tregut të pasurive të paluajtshme varet nga kushtet në pjesën tjetër të ekonomisë, sepse pronësia është faktori kyç që formon ciklin e biznesit, dhe jo anasjelltas.
Çmimet globale të pronave, të cilat Harrison argumenton se janë kyçe për çdo krizë, do të vazhdojnë të rriten deri në vitin 2026 dhe më pas do të shemben ndjeshëm.
“Gjatë krizës së vitit 2008, qeveritë kombëtare derdhën para në banka, të cilat përfituan nga tregu i pasurive të paluajtshme – pra zbutën pasojat e kolapsit. Megjithatë, kostot duhej të përballoheshin nga qytetarët. Në fund të këtij cikli 18-vjeçar, shtetet do të jenë me mbi-borxhe sa do ta kenë shumë të vështirë të marrin hua në treg për të shpëtuar ekonomitë e tyre”, shpjegoi Harrison.
Kriza ekonomike që do të godasë botën në dy vjet do të jetë më e keqja në histori, pasi dëmi në fund të çdo cikli pas Luftës së Dytë Botërore është në rritje, sipas ekonomistit, i cili tërhoqi vëmendjen e publikut në vitin 2005, kur ai parashikoi saktë. “Pika tjetër e kthesës në tregun e pasurive të paluajtshme do të ndodhë në fund të vitit 2007 ose në fillim të vitit 2008. E vetmja mënyrë për të rikthyer çmimet në nivele të përballueshme është një recesion.”
Situata aktuale është rënduar nga zgjedhjet parlamentare dhe presidenciale, ndër të tjera në Britaninë e Madhe, SHBA dhe Francë, prandaj partitë në pushtet injorojnë edhe më shumë kursimet.
“Borxhet do të rriten me afrimin e zgjedhjeve dhe duke u bërë më shumë premtime, por së shpejti qeveritë kombëtare do të kuptojnë se nuk mund të marrin më hua aq sa duhet. Për të përmbushur premtimet e tyre, atëherë do të duhet të printojnë shumë para të reja. gjë që do të rrisë inflacionin dhe do të lërë pasoja për qytetarët e zakonshëm”, tha Harrison.
“Kjo është një perspektivë tepër e zymtë dhe askush nuk e di se çfarë do të ndodhë saktësisht. Qeveritë po ecin verbërisht drejt vdekjes së sigurt. Gjërat mund të shkojnë keq dhe në një mënyrë tjetër, le të themi nëse Putin vendos të përdorë armë bërthamore.”
Përveç Starmerit, nga i cili mori vetëm një falënderim të sjellshëm dhe të përgjithshëm për kontaktin me të, Harrison një herë u përpoq të paralajmëronte ish-kryeministrin britanik Tony Blair për krizën e afërt.
Harrison është një njohës i mirë i ekonomisë dhe tregut rus, sepse pas rënies së Bashkimit Sovjetik, ai punoi për vite si këshilltar i qeverisë dhe parlamentit rus për reformat tatimore dhe të tregut. Ai u përpoq të drejtonte politikën ekonomike ruse drejt investimeve në shkolla, shkencë dhe shëndetësi, por u largua nga Rusia në vitin 2002, kur iu bë e qartë se sundimtarët dhe biznesmenët rusë nuk ishin të interesuar të investonin në zhvillim, por në pasuri të paluajtshme dhe klube futbolli në perëndim.
Fred Harrison beson gjithashtu se kriza e ardhshme financiare do të përfitojë presidentin rus Vladimir Putin.
“Qeveritë evropiane tashmë po shpenzojnë shuma të mëdha për të modernizuar dhe organizuar forca të mëdha ushtarake në rast të një sulmi rus ndaj një prej anëtarëve të NATO-s. Kaosi në të cilin do të gjendet së shpejti Perëndimi do të përdoret nga Putin për të promovuar interesat e tij, pasi lufta në Ukrainë nuk do të përfundojë sipas dëshirës së tij. Në thelb, e ardhmja jonë nuk është aspak e ndritshme”.
