Një nga guroret më të mëdha të gjetura ndonjëherë në Jerusalem u zbulua në një park të teknologjisë së lartë, duke ofruar një paraqitje të shkurtër të periudhës së Tempullit të Dytë të qytetit, tha të enjten Autoriteti Izraelit i Antikiteteve.
“Zbulimi i kësaj guroreje të madhe, pak para kohës së vitit kur populli hebre në mbarë botën mban zi për Jerusalemin që u humb (dita e nëntë e muajit hebraik Av), është simbolike dhe shumë prekëse,” tha drejtori i Autoritetit të Antikiteteve Eli Escusido. Dita e nëntë e muajit hebraik Av, e cila fillon në perëndim të diellit të hënën, shënon përvjetorin e shkatërrimit të Tempullit të Parë dhe të Dytë.
Vendi i gërmimit në parkun e teknologjisë së lartë Har Hotzvim përfshin afërsisht 3500 metra katrorë, që përfaqëson vetëm një pjesë të gurores së gjerë. Projekti ka nxjerrë në dritë dhjetëra gurë ndërtimi me përmasa të ndryshme, së bashku me nxjerrjen dhe prerjen e llogoreve që përshkruajnë madhësinë e blloqeve të nxjerra. Gurët e zbuluar përfshijnë pllaka guri masive, me përmasa deri në 2.5 metra gjatësi, 1.2 metra gjerësi dhe 40 centimetra trashësi, secila me peshë rreth dy ton e gjysmë.
“Shumica e gurëve të ndërtimit të nxjerrë nga këtu ishin pllaka shkëmbi të mëdha, me gjasë të destinuara për projektet e shumta të ndërtimit mbretëror të Jerusalemit gjatë periudhës së fundit të Tempullit të Dytë”, shpjeguan drejtorët e gërmimeve Michael Chernin dhe Lara Shilov.
Këto përpjekje ndërtimore monumentale filluan nën mbretërimin e mbretit Herod i Madh (37-4 p.e.s), i njohur për zgjerimin e zonës së Malit të Tempullit dhe ndërtimin e ndërtesave, pallateve dhe fortifikimeve të ndryshme publike. Ndërtimi vazhdoi nga pasardhësit e Herodit, duke përfshirë Murin e Tretë nga nipi i tij, mbreti Agripa I (37-44 es).
Ndërlidhja e gurores me vende të tjera të rëndësishme në Jerusalem është zbuluar gjithashtu. “Është e arsyeshme të supozohet se të paktën disa nga gurët e ndërtimit të nxjerrë këtu janë përdorur si pllaka trotuari për rrugët e Jerusalemit gjatë asaj periudhe,” thanë Chernin dhe Shilov. Një gërmim i vazhdueshëm në qytetin e Davidit zbuloi një rrugë të asfaltuar, “Rruga e Pelegrinit”, e datuar në periudhën e fundit të Tempullit të Dytë. Gurët e shtrimit nga kjo rrugë përputhen me madhësinë, trashësinë dhe nënshkrimin gjeologjik të pllakave të gurit nga guroreja Har Hotzvim.
Duke shtuar rëndësinë e gjetjes, u zbuluan dy enë guri, të cilat, sipas ligjit hebraik, janë të papërshkueshme nga ndotja rituale. Enë të tilla janë tregues i një popullsie hebreje. Një nga këto enë, një enë e paprekur pastrimi prej guri, u gjet e fshehur në një cep të gurores. “Kjo është një enë pastrimi prej guri e llojit që i shërbeu komunitetit hebre gjatë periudhës së Tempullit të Dytë,” vuri në dukje Shilov. Nuk është e qartë nëse ena është prodhuar në gurore apo është sjellë atje për përdorim nga punëtorët.
Autoriteti i Antikiteteve po punon me zhvilluesin për të ruajtur dhe integruar guroren në kompleksin tregtar që po planifikohet.
