Hans Kristian Andersen (2 Prill 1805-4 Gusht 1875), i quajtur H.C. Andersen në Danimarkë, ishte një autor danez.Edhe pse ishte shkrimtar i disa dramave,kujtimeve udhëtimesh, romaneve dhe poezive, ai mbahet mend më së shumti për përrallat e tij.
Përrallat e Andersenit, të përbëra nga 156 tregime të ndara në nëntë vëllime dhe të përkthyera në më shumë se 125 gjuhë në mbarë botën, janë ngulitur kulturalisht në ndërgjegjen kolektive të perëndimit, lehtësisht të kuptueshme nga fëmijët, por duke prezantuar mësime të virtyteve dhe qëndrueshmërisë përballë fatkeqësisë edhe për lexuesit e pjekur. Ndër përrallat e tij më të famshme: “Rrobat e reja të Perandorit”, “Sirena e Vogël”, “Bilbili”, “Ushtari i Tinit të Qëndrueshëm”, “Këpucët e Kuqe”, “Princesha dhe Bizelet”, “Mbretëresha e Borës”,”Rosaku i Shëmtuar “,”Shitësja e Vogël e Shkrepsëve” dhe “Gishtëza”. Historitë e tij kanë frymëzuar balete, drama dhe filma të animuar dhe filma aksion drejt për së drejti. Një nga bulevardet më të gjërë dhe më të populluar të Kopenhagës,rreth skajit në sheshin e bashkisë së qytetit ku ndodhet statuja prej bronzi (me përmasa më të mëdha se përmasat reale), e Andersenit, bulevard i cili quhet “Bulevardi H. C. Andersens”.
Në shqip për përkthimin e librit Përrallat e Andersenit kanë kontribuar disa përkthyes të njohur, si Pirro Misha,Bedri Dedja, Vandush Vinçani,Dritan Thomollari dhe Stathi Kostari.
Hans u rrit si një djalë jo tërheqës dhe qëndroi në këtë mënyrë në moshë madhore. Ai pranoi se kjo frymëzoi historinë e tij për “Rosakun e Vogët të Shëmtuar”, pasi që nga shikimi i parë rosa ishte ‘e shëmtuar’ dhe e dëbuar, megjithatë, ndërsa koha kalonte bukuria e brendshme e mendjes së tij dhe shkrimet e tij frymëzuan shumë të rritur dhe fëmijë në audiencën e tij .
Hamilton Christian Andersen lindi në Odense, Danimarkë me 2 prill të vitit 1805. Ai ishte një fëmijë i vetëm. Babai i tij, i quajtur gjithashtu Hans, e konsideronte veten të lidhur me fisnikërinë (gjyshja e tij atërore i kishte thënë babait të tij se familja e tyre i përkiste një klase më të lartë shoqërore, por hetimet i kanë hedhur poshtë këto teori). Një spekulim i vazhdueshëm sugjeron që Andersen ishte një bir i paligjshëm i mbretit Christian VIII, por ky nocion është vënë në dyshim.
Hans Christian Andersen u pagëzua me datën 15 prill të vitit 1805 në Kishën Saint Hans (Kisha e Shën Gjonit) në Odense, Danimarkë. Certifikata e tij e lindjes nuk u hartua deri në nëntor të vitit 1823, sipas së cilës gjashtë kumbarë ishin të pranishëm në ceremoninë e pagëzimit: Madam Sille Marie Breineberg, zonjushë Friederiche Pommer, këpucar Peder Waltersdorff, marangozi udhëtar Anders Jørgensen, portieri i spitalit Nicolas Gomard dhe kapelabërësi mbretëror Jens Henrichsen Dorch.
Babai i Andersenit, i cili kishte marrë një shkollim fillor, e prezantoi djalin e tij me letërsinë, duke i lexuar atij Netët Arabe. Nëna e Andersenit, Anne Marie Andersdatter, ishte një rrobalarëse analfabete. Pas vdekjes së burrit të saj në vitin 1816, ajo u martua përsëri në vitin 1818. Andersen u dërgua në një shkollë lokale për fëmijë të varfër, ku ai u arsimua në bazë dhe duhej të mbante veten duke punuar si shegert i një endësi dhe, më vonë, te një rrobaqepës. Në moshën katërmbëdhjetë-vjeçare , ai u transferua në Kopenhagë për të kërkuar punë si aktor. Duke pasur një zë të shkëlqyeshëm soprano, ai u pranua në teatrin mbretëror danez, por zëri i tij ndryshoi shumë shpejt. Një koleg në teatër i tha se e konsideronte Andersenin një poet. Duke e marrë seriozisht sugjerimin, Andersen filloi të përqendrohej në të shkruar.
Xhonas Kolin, drejtor i Teatrit Mbretëror Danez, kishte shumë dashuri për Andersen dhe e dërgoi atë në një shkollë të ciklit të lartë në Slagelse, duke bindur Mbretin Frederick VI të paguante një pjesë të arsimit të të rinjve. Andersen kishte botuar në atë kohë tregimin e tij të parë, “The Ghost at Palnatoke’s Grave” (1822). Megjithëse nuk ishte një nxënës i shkëlqyer, ai gjithashtu ndoqi shkollën në Elsinore deri në vitin 1827.
Ai tregon më vonë, se vitet e tij në këtë shkollë ishin vitet më të errëta dhe të hidhura të jetës së tij. Në një shkollë në veçanti, ai jetonte në shtëpinë e drejtorit të shkollës. Atje, ai u abuzua dhe atij iu tha, se kjo ishte bërë në mënyrë që “të përmirësonte karakterin e tij”. Ai më vonë tha se fakulteti e kishte dekurajuar atë për të shkruar, gjë që më pas rezultoi në depresion.
Hans Christian Andersen ose Anderseni në shqip, njihet si shkrimtari për fëmijë dhe prrallëtari më i famshëm danez . (Danish: [han ˀ s kʁæsdjan ɑnɐsn̩], shpesh i referuar në Skandinavia si HC Andersen, lindi më 2 prill 1805 – ndërroi jetë më 4 gusht 1875) edhe pse një shkrimtar pjellor shkroi kujtime udhëtimesh, novela dhe poezi, dhe kujtohet për mirë për tregimet e tij nga bota e zanave dhe shtojzavalleve. Popullariteti Andersenit nuk është i kufizuar tek fëmijët; tregimi i tij, quajtur eventyr në danisht, ose “përralla” në gjuhën angleze, shpreh tema që e tejkalojnë moshën dhe kombësinë.
Përrallat e Andersenit, të cilat janë përkthyer në më shumë se 125 gjuhë dhe ngulitur në vetëdijen kolektive të Perëndimit, lehtësisht të arritshme për fëmijët, por duke paraqitur mësimet e virtytit dhe elasticitetit për lexuesit e pjekur.Në shqip në librin Përrallat e Andersenit kontribuan disa përkthyes të njohur ndër ta dhe Pirro Misha,Bedri Dedja, Vandush Vinçani,Dritan Thomollari,Stathi Kostari. Disa tregime të tij më popullore përfshijnë përrallat magjike si “Sirena e Vogël”, “Rosaku i vogël e i shëmtuar”, “Bilbili”, “Rrobat e reja të mbretit” dhe shumë të tjera. Tregimet e tij kanë frymëzuar drama, shfaqje të baletit, si dhe filma të animuar Disney. Ai mbahet si nje nga tregimtaret me te medhenj ne bote.
Një përrallë zanash shumë e hershme nga Andersen, “The Tallow Candle” (në danisht: Tællelyset), u zbulua në një arkivë daneze në tetor të vitit 2012. Historia, e shkruar në vitet 1820, ka të bëjë me një qiri që nuk ndihej i vlerësuar. Kjo përrallë është shkruar kur Andersen ishte ende në shkollë dhe i ishte kushtuar një prej dashamirësve të tij. Historia mbeti në zotërim të asaj familje derisa u shfaq në letrat e tjera familjare në një arkiv lokal.
Në vitin 1829, Andersen gëzoi një sukses të konsiderueshëm me tregimin e shkurtër të titulluar “A Journey on Foot from Holmen’s Canal to the East Point of Amager”.Protagonisti i saj takon personazhe duke filluar nga Shën Pjetri te një mace që flet. Andersen e ndoqi këtë sukses me një pjesë teatrale, Love on St. Nicholas Church Tower dhe një vëllim të shkurtër poezish. Ai bëri pak përparim në shkrimin dhe botimin menjëherë pas botimit të këtyre poezive, por ai mori një grant të vogël udhëtimi nga mbreti në 1833. Kjo i mundësoi atij që të nisej në udhëtimin e parë në të gjithë Evropën. Në Jura, afër Le Locle, Zvicër, Andersen shkroi historinë “Agnete and the Merman”. Të njëjtin vit ai kaloi një mbrëmje në fshatin bregdetar italian të Sestri Levante, vendi që frymëzoi titullin “The Bay of Fables” (në shqip:Gjiri i Fabulave). Ai arriti në Romë në tetor të vitit 1834. Udhëtimet e Andersenit në Itali u pasqyruan në romanin e tij të parë, një autobiografi të trilluar të titulluar “The Improvisatore” (Improvisatoren), botuar në 1835 me sukses menjëhershëm.
