Covid-19 mund të jetë një faktor i fuqishëm rreziku për sulme në zemër dhe goditje në tru për një periudhë deri në tre vjet pas infektimit, sugjeron një studim i ri i madh. Studimi u publikua të mërkurën në revistën mjekësore Atherosclerosis, Thrombosis, and Vascular Biology. Ai u bazua në të dhënat mjekësore të afërsisht një çerek milioni njerëzish që ishin regjistruar në një bazë të dhënash të madhe të quajtur UK Biobank.
Njerëzit që u infektuan me Covid në vitin 2020, para se të kishte vaksina për të zbutur infeksionin, kishin dyfishin e rrezikut për një ngjarje të rëndë kardiake si sulm në zemër, goditje në tru ose vdekje për gati tre vjet pas sëmundjes së tyre, krahasuar me njerëzit që nuk testuan pozitiv, zbuloi studimi.
Nëse një person ishte shtruar në spital për infeksionin e tij, duke treguar një rast më të rëndë, rreziku për një ngjarje të madhe në zemër ishte edhe më i lartë – më shumë se trefishi – krahasuar me njerëzit që nuk kishin Covid në të dhënat e tyre mjekësore.
Për më tepër, për njerëzit që kishin nevojë të shtriheshin në spital, Covid u shfaq si një faktor rreziku për sulme në zemër dhe goditje në tru po aq i fuqishëm sa diabeti ose sëmundja e arteries periferike (PAD).
Një gjetje unike për Covid-19
Rreziqet e larta për zemrën nga infeksioni nuk dukeshin se zvogëloheshin me kalimin e kohës, sipas studimit.
“Nuk ka asnjë shenjë të zvogëlimit të këtij rreziku,” tha autori i studimit Dr. Stanley Hazen, i cili kryeson Departamentin e Shkencave Kardiovaskulare dhe Metabolike në Klinikën Cleveland. “Kjo është në fakt një nga gjetjet më interesante dhe befasuese.”
Kjo gjetje është e veçantë dhe duket të jetë unike për Covid-19, tha Dr. Patricia Best, një kardiologe në Klinikën Mayo në Rochester, Minnesota, e cila nuk ishte e përfshirë në kërkim.
“Ne e kemi ditur prej kohësh që infeksionet rrisin rrezikun e një sulmi në zemër, kështu që nëse ke grip, nëse merr çdo lloj infeksioni … qoftë bakterial apo viral, ai rrit rrezikun e një sulmi në zemër,” tha Best. “Por zakonisht ai shkon shumë shpejt pas infeksionit.”
“Kjo është thjesht një efekt kaq i madh, dhe mendoj se është për shkak të ndryshueshmërisë së Covid-it nga disa prej infeksioneve të tjera,” tha ajo.
Studiuesit e përfshirë në studim thonë se nuk e dinë saktësisht pse Covid ka pasoja kaq të gjata në sistemin kardiovaskular. Studime të mëparshme kanë treguar që koronavirusi mund të infektojë qelizat që mbulojnë muret e enëve të gjakut. Virusi është gjetur gjithashtu në pllakat ngjitëse që formohen në arteriet, të cilat mund të shpërthejnë dhe të shkaktojnë sulme në zemër dhe goditje në tru.
“Covid mund të bëjë diçka që ndikon në muret e arterieve dhe sistemin vaskular, duke shkaktuar dëme të qëndrueshme që vazhdojnë të manifestohen me kalimin e kohës,” tha autori i studimit Dr. Hooman Allayee, profesor i biokimisë dhe gjenetikës molekulare në Shkollën e Mjekësisë Keck të Universitetit të Kalifornisë Jugore.
Teoria e tyre, sipas Allayee, është që Covid mund të destabilizojë pllakat që po ndërtohen brenda mureve të arterieve dhe t’i bëjë ato më të prirura për të shpërthyer dhe për të shkaktuar një mpiksje gjaku.
Disa faktorë mbrojtës
Allayee dhe studenti i tij i diplomuar James Hilser shqyrtuan më nga afër për të parë se si Covid mund të shkaktojë këtë problem afatgjatë në trup. Ata kërkuan të shihnin nëse njerëzit me faktorë të njohur gjenetikë për sëmundje të zemrës, ose ndryshime të gjeneve të lidhura me ndjeshmërinë ndaj infeksionit Covid, kishin më shumë gjasa se të tjerët të kishin një sulm në zemër ose goditje në tru pas shtrimit në spital për Covid. Por nuk ishte kështu.
Ajo që u shfaq, sipas studiuesve, ishte një dallim sipas grupit të gjakut. Studiuesit kanë ditur që njerëzit me grupe të caktuara gjaku që nuk janë O – A, B ose AB – kanë një rrezik më të lartë për sëmundje kardiovaskulare. Grupi i gjakut gjithashtu duket se luan një rol në sa i prirur është një person të infektohet me Covid. Njerëzit me grup gjaku O duket se janë pak më të mbrojtur edhe në këtë drejtim.
Në studimin e ri, njerëzit me grup gjaku O që ishin shtruar në spital për Covid nuk kishin aq shumë rrezik për sulm në zemër ose goditje në tru sa ata me grupe gjaku A, B ose AB. Por kjo nuk do të thotë që ata ishin të mbrojtur plotësisht, tha Hazen: Ata ishin ende në rrezik më të lartë për sulme në zemër dhe goditje në tru, por grupi i gjakut ishte thjesht një variabël tjetër për t’u konsideruar.
Studiuesit besojnë se gjeni që kodifikon grupin e gjakut mund të luajë një rol në rritjen e rrezikut për sulme në zemër dhe goditje pas Covid-it, por ata nuk janë të sigurt saktësisht se si.
Në studim kishte gjithashtu disa lajme shpresëdhënëse. Njerëzit që ishin shtruar në spital për Covid, por që gjithashtu merrnin aspirinë me doza të ulëta, nuk kishin rritje të rrezikut për një sulm në zemër ose goditje të mëvonshme. Kjo do të thotë që rreziku mund të zvogëlohet, tha Hazen.
“Sëmundjet e zemrës dhe ngjarjet kardiovaskulare janë ende vrasësi numër një në botë,” tha ai.
Kur sheh pacientët, Hazen tha se tani sigurohet të pyesë për historinë e tyre me Covid. “Nëse keni pasur Covid, ne duhet të jemi veçanërisht të kujdesshëm për të bërë gjithçka të mundshme për të ulur rrezikun tuaj kardiovaskular,” tha ai. Kjo përfshin kontrollin e presionit të gjakut dhe kolesterolit dhe ndoshta marrjen e një aspirine ditore.
Studimi nuk shikoi efektet e vaksinimit kundër Covid-19 mbi rrezikun kardiovaskular të një personi, por Hazen dyshon se vaksinat do të ishin mbrojtëse, pasi vaksinat zakonisht e parandalojnë Covid-in të bëhet i rëndë.
Studimi gjithashtu nuk analizoi nëse infeksionet e përsëritura me Covid mund të lidhen me rreziqe më të mëdha për shëndetin, siç kanë zbuluar disa kërkime.
Sidoqoftë, Hazen tha se çdo person që është shtruar në spital për Covid – i vaksinuar apo jo – duhet të jetë i vëmendshëm për rreziqet e tyre të zemrës.
