Gjatë një diskutimi me studentët e Fakultetit të Shkencave Politike dhe Juridike në Universitetin “Aleksandër Moisiu” në Durrës, ish-ministri i Jashtëm Ditmir Bushati ka theksuar se ka një nevojë urgjente për një ndryshim të thellë në qasjen ndaj drejtësisë në Shqipëri. Ai ka kritikuar mënyrën se si institucionet e drejtësisë trajtohen nga qeveria dhe ka pohuar se “koncepti i drejtësisë duhet të jetë frymë qeverisëse”. Bushati argumentoi se drejtësia në vend duhet të kalojë përtej funksionit të thjeshtë të zbatimit të ligjit dhe të bëhet një forcë motivuese dhe udhëheqëse në të gjitha nivelet e shoqërisë dhe të administratës shtetërore. Sipas tij, puna e organeve të drejtësisë duhet inkurajuar dhe mbështetur, në mënyrë që ato të jenë të afta të shërbejnë si një mekanizëm aktiv në zhvillimin dhe stabilitetin e shtetit, dhe jo si një ngarkesë burokratike e shkëputur nga realiteti social dhe politik. Bushati theksoi se drejtësia nuk është thjesht një çështje individuale, por një përgjegjësi që lidhet ngushtësisht me shoqërinë në tërësi. Ai argumentoi se drejtësia duhet të vijë nga të gjitha nivelet e shoqërisë, duke u përfshirë jo vetëm gjyqtarët, por edhe qytetarët dhe shoqëria civile. Sipas tij, për të garantuar një drejtësi të barabartë dhe të drejtë, është e nevojshme që gjithësej të kontribuojmë në ndërtimin e një sistemi ku individët dhe institucionet janë të lidhur në mënyrë koherente me vlerat e drejtësisë. “Përgjegjësitë ligjore mund të jenë individuale, por është e rëndësishme që këto të kthehen në një funksion të shoqërisë dhe të qeverisjes,” – tha Bushati. Ai shpjegoi se kjo kërkon një mentalitet të ndryshuar, një transformim të mënyrës sesi politikanët dhe qytetarët i shohin institucionet e drejtësisë.
Ndikimi i politikës ndërkombëtare dhe fitorja e Trump
Përveç shqetësimeve lidhur me drejtësinë në Shqipëri, Bushati u ndal edhe te dinamika e politikës ndërkombëtare, duke diskutuar për ndikimin e mundshëm të zhvillimeve politike në SHBA mbi Shqipërinë dhe rajonin. Ai komentoi fitoren e Donald Trump në vitin 2016, duke theksuar se kjo fitore nuk ishte një rastësi, por pasojë e një prirjeje globale që po rritet – një prirje që e ka kthyer politikën amerikane në një betejë të pashembullt midis rrjeteve sociale dhe mediave tradicionale.Në lidhje me ndikimin e Trump dhe politikës së tij në Shqipëri dhe rajon, Bushati beson se nuk do të ketë një ripërsëritje të asaj që ndodhi në vitin 2016. Sipas tij, politika amerikane është tashmë shumë më e polarizuar dhe e ndikuar nga zhvillime të tjera globale, siç është lufta në Ukrainë, konkurrenca me Kinën, dhe sfidat teknologjike. Ai gjithashtu beson se këto faktorë do të influencojnë politikën ndërkombëtare, por nuk do të kenë një ndikim të drejtpërdrejtë në zgjedhjet në Shqipëri.
Marrëdhëniet ndërkombëtare dhe marrëveshja me Italinë
Bushati foli gjithashtu për marrëdhëniet e Shqipërisë me Italinë, duke theksuar se Italia ka luajtur një rol të rëndësishëm si një “dritare europiane” për Shqipërinë, për shkak të afërsisë gjeografike dhe lidhjeve të forta historike dhe kulturore. Ai nënvizoi se, megjithatë, Shqipëria duhet të shfrytëzojë më shumë mundësitë për të zhvilluar marrëdhënie ekonomike më të thella me Italinë, sidomos në fushat e energjisë dhe industrisë. “Marrëdhënia me Italinë duhet të jetë e fokusuara në nivel industrial, dhe ne duhet të trajtojmë marrëdhëniet me ta si mundësi për të zhvilluar më tej sektorët strategjikë të Shqipërisë,” u shpreh ai. Një tjetër çështje e diskutuara ishte vija bregdetare e Shqipërisë, që për Bushatin është ende shumë e pashfrytëzuar në funksion të ekonomisë detare. Ai kritikoi faktin se Shqipëria është ende në faza diskutimi për zhvillimin e resorteve turistike, dhe theksoi se ka nevojë për një vizion të ri, që të shfrytëzojë potencialin e detit për zhvillimin e industrive detare, siç janë Bushati e diskutoi gjithashtu marrëveshjen Shqipëri-Itali mbi emigrantët që do të stacionohen në vendin tonë, duke theksuar se populli shqiptar e njeh plagën e emigracionit, pasi gati 1/3 e qytetarëve tanë jetojnë e punojnë jashtë trojeve shqiptare, prandaj dhe nuk duhet të shihen si një “problem”, por si një pjesë e natyrshme e historisë dhe zhvillimit të shoqërisë. Ai e cilësoi këtë një problem kulturor, dhe tha se “një popull i vogël duhet të kultivojë një lloj parimi dhe ndërrimi mendësie.” Ai beson se stigmatizimi i emigrantëve është një pengesë për zhvillimin e shoqërisë dhe një barrierë për përfshirjen e të rinjve në politikë dhe ekonomi. Në fund, Bushati u ndal te vendimet e gjykatave, veçanërisht për kthimin e emigrantëve në Itali, duke theksuar se këto vendime mund të jenë të diskutueshme dhe kërkojnë një trajtim të kujdesshëm nga autoritetet shqiptare. Ai tha se këto vendime duhet të shqyrtohen me seriozitet dhe përgjegjshmëri, dhe se janë pjesë e një realiteti më të madh, ku Shqipëria është gjithnjë e më shumë e integruar në komunitetin ndërkombëtar dhe, si pasojë, duhen respektuar normat ndërkombëtare të drejtësisë. Ky diskutim i Bushatit mbi drejtësinë, politikën ndërkombëtare dhe zhvillimet sociale në Shqipëri reflekton një qasje më kritike dhe vizionare mbi zhvillimet aktuale dhe të ardhshme të vendit. Ai shpreh nevojën për një ndryshim të thellë në politikën e brendshme dhe ndërkombëtare të Shqipërisë, për të siguruar një të ardhme më të drejtë dhe të qëndrueshme për qytetarët dhe shoqërinë shqiptare.
