NASA ka nisur dy misione për të eksploruar origjinën e universit dhe atmosferën e jashtme të Diellit.
Observatori SPHEREx dhe konstelacioni satelitor PUNCH u ngritën të martën në bordin e një rakete SpaceX Falcon 9 nga Baza e Forcave Hapësinore Vandenberg në Kaliforni, SHBA.
Pas vonesave të shumta që nga shkurti për shkak të rishikimeve teknike dhe kushteve të motit, anija kozmike tani është vendosur të zbulojë të gjithë qiellin katër herë gjatë dy viteve të ardhshme, duke mbledhur të dhëna për qindra miliona galaktika.
SPHEREx – shkurtim i Spectro-Photometer për Historinë e Universit, Epoka e Reionizimit dhe Eksploruesi i Akullit – do të krijojë një hartë tredimensionale të qiellit, duke analizuar dritën nga qindra miliona galaktika. Të dhënat mund të ofrojnë njohuri se si universi evoluoi pas Big Bengut gati 14 miliardë vjet më parë.
Zyrtarët e NASA-s thonë se misioni do të masë shpërndarjen në shkallë të gjerë të galaktikave, duke i ndihmuar shkencëtarët të kuptojnë më mirë inflacionin kozmik – një periudhë e shkurtër e zgjerimit të shpejtë që i dha formë universit të hershëm. SPHEREx gjithashtu do të kërkojë për ujë dhe molekula të tjera që janë kritike për jetën brenda Rrugës së Qumështit.
“Pyetje si ‘Si arritëm këtu?’ dhe ‘A jemi vetëm?’ kanë magjepsur njerëzimin për shekuj”, tha James Fanson, menaxher i projektit SPHEREx. “Është e mrekullueshme që ne tani kemi mjetet për të filluar t’u përgjigjemi atyre.”
PUNCH është projektuar për të gjurmuar se si korona e Diellit zgjerohet në erën diellore, një rrjedhë e vazhdueshme e grimcave të ngarkuara që ndikon në motin në hapësirë. Duke monitoruar këto ndërveprime, shkencëtarët shpresojnë të përmirësojnë parashikimet e stuhive diellore, të cilat mund të prishin satelitët dhe rrjetet e energjisë në Tokë.
“Hapësira midis planetëve nuk është bosh – ajo është e mbushur me erë diellore të trazuar,” tha Craig DeForest, hetuesi kryesor i misionit në Institutin e Kërkimeve Jugperëndimore.
“PUNCH do të na ndihmojë të kuptojmë se si formohen këto erëra dhe se si ato krijojnë motin hapësinor që ndikon tek ne këtu në Tokë.”
Të dy misionet do të operojnë në orbitë të ulët të Tokës, me SPHEREx të menaxhuar nga Laboratori Jet Propulsion i NASA-s dhe PUNCH të udhëhequr nga Instituti i Kërkimeve Jugperëndimore.
