Gjigandi ndërkombëtar i vlerësimeve Standard & Poor’s përmirësoi për herë të dytë në harkun kohor të një viti vlerësimin për qëndrueshmërinë e financave publike të Shqipërisë.
S&P Global Ratings tha se ka rritur vlerësimin për borxhin afatgjatë të Shqipërisë nga BB- në BB, me një perspektivë të qëndrueshme, duke reflektuar ecurinë e fortë ekonomike dhe fiskale të vendit gjatë disa viteve të fundit. Përmirësimi i vlerësimit përfshin si borxhin afatgjatë që qeveria ka marrë në valutë ashtu dhe atë në monedhën vendase. Në mars të vitit të kaluar, Standard & Poor e rriti vlerësimin nga B+ në BB-.
Në të njëjtën kohë, S&P konfirmoi notën “B” për borxhin afatshkurtër dhe rishikoi vlerësimin e transfertave dhe konvertueshmërisë të Shqipërisë në “BBB-” nga “BB+”, thuhet në një deklaratë të premten. Rritja në notën e borxhit e bën gjendjen financiare të vendit më të sigurtë në sytë e investitorëve duke mundësuar marrjen e borxheve me interesa më të ulëta.
“Investimet e mëdha të huaja direkte neto (IHD), flukset hyrëse të remitancave dhe lulëzimi i eksporteve të shërbimeve mbështesin perspektivat solide ekonomike të Shqipërisë, pavarësisht tensioneve të rritura gjeopolitike dhe pasigurisë përpara zgjedhjeve parlamentare të këtij viti”, tha agjencia globale e vlerësimit.
S&P pret që rritja reale e ekonomisë shqiptare të mbetet mbi 3% deri në vitin 2028, e nxitur nga investimet dhe konsumi.
Sfidat strukturore vazhdojnë, të tilla si tkurrja e fuqisë punëtore dhe emigracioni i qëndrueshëm, ndërsa mbështetja e ekonomisë në turizëm dhe kërkesa e jashtme nga tregjet kryesore të BE-së shton cenueshmërinë ekonomike.
Rreziqet fiskale vazhdojnë për shkak të borxhit të lartë në valutë të huaj, maturimeve afatshkurtra të borxhit të brendshëm dhe angazhimeve të konsiderueshme të partneritetit publik-privat, ndërsa tensionet diplomatike me Greqinë mund të sfidojnë përparimin e saj në pranimin në BE, tha agjencia globale e vlerësimit.
Njoftimi i Ministrisë së Financave
Në raportin e saj më të fundit të publikuar më 21 Mars 2025, agjencia prestigjioze, ndërkombëtare e vlerësimit “Standard & Poor’s Global Ratings” ka përmirësuar vlerësimin afatgjatë të kreditit sovran të Shqipërisë në “BB” nga “BB-“, ndërsa ka konfirmuar një perspektivë “të qëndrueshme”. Ky vlerësim vjen si rrjedhojë e performancës së qëndrueshme ekonomike dhe fiskale të Shqipërisë gjatë viteve të fundit.
S&P thekson se përmirësimi i vlerësimit pasqyron forcën e performancës ekonomike dhe fiskale të Shqipërisë gjatë viteve të fundit. Që nga viti 2019, borxhi i përgjithshëm bruto i qeverisë ka rënë me 10 pikë përqindjeje të PBB-së, deficiti i llogarisë korrente është më shumë se përgjysmuar, dhe flukset neto të investimeve të huaja direkte kanë mbetur të fuqishme.
Një pjesë e konsiderueshme e këtij përmirësimi i atribuohet eksporteve të shërbimeve, të cilat janë më shumë se dyfishuar që nga viti 2019, duke reflektuar veçanërisht suksesin e sektorit të turizmit.
S&P parashikon që perspektiva ekonomike e Shqipërisë të mbetet pozitive, me një rritje vjetore të PBB-së e cila pritet të tejkalojë 3%, në periudhën 2025-2028, e mbështetur nga investimet dhe konsumi.
Në aspektin fiskal, S&P vlerëson se financat publike të Shqipërisë vazhdojnë të performojnë mirë. Autoritetet shqiptare kanë miratuar ndryshime legjislative për të forcuar gjenerimin e të ardhurave, duke u fokusuar në taksimin progresiv individual, rregullimet e taksës së të ardhurave të korporatave dhe masa të përmirësuara për përputhshmërinë tatimore. Të kombinuara me përpjekjet e qeverisë për konsolidim fiskal dhe parashikimet e qëndrueshme të rritjes ekonomike, S&P pret që deficitet buxhetore të mbeten të moderuara, me një mesatare prej rreth 2% të PBB-së deri në vitin 2028.
Agjencia thekson se Ligji Organik i Buxhetit të Shqipërisë vendos kufizime fiskale, duke kërkuar që balanca primare e qeverisë së përgjithshme të mbetet të paktën neutrale dhe që raporti borxh-PBB të ulet nëse tejkalon 45%. Megjithëse këto rregulla ofrojnë një kuadër për qëndrueshmërinë e borxhit, suksesi i tyre varet nga rritja e fuqishme ekonomike dhe reformat efektive të menaxhimit të financave publike.
Shqipëria ka përballuar shumë sfida, përfshirë tërmetin dhe pandeminë COVID-19, por pavarësisht këtyre vështirësive, qeveria ka vijuar konsolidimin fiskal, duke siguruar një rritje të fortë të PBB-së, kontrollin e shpenzimeve, si dhe duke zbatuar reforma për rritjen e të ardhuravem me qëllim uljen e trajektores së borxhit. Si rezultat, borxhi bruto i qeverisë së përgjithshme ka rënë në rreth 55.4% të PBB-së në vitin 2024, nga 65.7% në vitin 2019. Duke pasur parasysh projeksionet fiskale, S&P pret që nivelet e borxhit të vazhdojnë të ulen, duke arritur rreth 51.7% të PBB-së deri në vitin 2028.
Gjithashtu, raporti vë në dukje përmirësimin e pozicionit të jashtëm të Shqipërisë. Gjatë viteve të fundit, deficiti i llogarisë korrente të Shqipërisë ka pësuar një ndryshim strukturor, kryesisht për shkak të tepricës së shërbimeve në rritje, e cila përbënte rreth 16% të PBB-së në vitin 2023. Ky ndryshim ka luajtur një rol vendimtar në ngushtimin e deficitit të llogarisë korrente.
“Perspektiva e qëndrueshme” për vlerësimin afatgjatë pasqyron qëndrimin e S&P se rreziqet për performancën ekonomike, të jashtme dhe fiskale të Shqipërisë janë të balancuara në mënyrë të barabartë.
Ky përmirësim i vlerësimit nga S&P është një tregues i rëndësishëm i progresit të Shqipërisë dhe një sinjal pozitiv për investitorët ndërkombëtarë, duke reflektuar menaxhimin e mirë ekonomik dhe fiskal të vendit gjatë viteve të fundit
