Shkencëtarët po zhvillojnë metoda të reja për prodhimin masiv të spermës dhe vezëve në laborator, të cilat mund të zgjidhin problemet e infertilitetit për shumë njerëz, por gjithashtu sjellin shqetësime etike dhe kërkojnë një rishikim të ligjeve mbi fertilitetin. Vezët dhe spermatozoidet e krijuara në laborator, të njohura si gamete in-vitro (IVG), mund të bëhen realitet brenda një dekade.
IVG-të krijohen nga qelizat e lëkurës ose qelizat staminale të ribërë gjenetikisht, duke ofruar mundësi për zgjidhjen e infertilitetit, duke mundësuar që çdo individ të ketë fëmijë biologjikë dhe madje duke hequr kufizimet e moshës për konceptimin. Kjo teknologji hap mundësi për “prindërimin solo,” ku si vezët ashtu edhe spermatozoidet mund të nxirren nga i njëjti individ, duke ngritur shqetësime për sëmundjet gjenetike recesive për shkak të mungesës së diversitetit gjenetik.
Ndërkohë që prindërimi solo ka të ngjarë të ndalohet, “prindërimi i shumëfishtë,” ku dy çifte kontribuojnë material gjenetik për të krijuar një embrion, mund të merret në konsideratë, pasi ka më pak rreziqe biologjike dhe ka disa precedentë socialë. Disa shqetësime etike përfshijnë mundësinë e një skanimi të gjerë të embrioneve, duke çuar në një formë të eugenikës, dhe mundësinë e shtatzënive me rrezik më të lartë tek nënat më të moshuara.
Kërkuesit tashmë kanë prodhuar me sukses majmunë të shëndetshëm duke përdorur vezë të krijuara në laborator. Në një studim revolucional të publikuar në revistën Nature në vitin 2023, shkencëtarët në Japoni krijuan vezë funksionale krejtësisht nga qelizat staminale. Këto vezë u fekonduan dhe u implantuan në majmunë femra, duke çuar në lindjen e pasardhësve të shëndetshëm dhe fertilë.
Po ashtu, ata prodhuan majmunë të shëndetshëm me dy baballarë biologjikë. Ata krijuan vezë nga qelizat e lëkurës së majmunëve mashkullë dhe përdorën këto vezë për të prodhuar pasardhës, duke treguar mundësitë e teknologjisë IVG për të revolucionarizuar mundësitë riprodhuese.
Ndërsa aplikimi i kësaj teknologjie tek njerëzit ende është në fazën e hetimit, suksesi me majmunët ofron një bazë premtuese për përparime të ardhshme në mjekësinë riprodhuese.
