Një ekip shkencëtarësh pretendon se ka zbuluar një ngjyrë të re që syri i njeriut nuk e ka parë kurrë më parë.
Hulumtimi u krye pas një eksperimenti në të cilin shkencëtarët amerikanë drejtuan impulse laser direkt në sytë e pjesëmarrësve, shkruan BBC.
Duke stimuluar disa qeliza në retinë, pjesëmarrësit, sipas pretendimeve të tyre, panë një ngjyrë blu-jeshile që shkencëtarët e quajtën “olo”. Megjithatë, disa ekspertë pohojnë se ekzistenca e ngjyrës së re është e dyshimtë.
Rezultatet, të publikuara në revistën Science Advances, u përshkruan si “të jashtëzakonshme” nga bashkautori i studimit, Profesor Ren Ng i Universitetit të Kalifornisë, Berkeley, transmeton KosovaPress.
Ng dhe kolegët e tij besojnë se rezultatet mund të ndihmojnë në kërkime të mëtejshme në verbërinë e ngjyrave. Profesor Ng, një nga pesë pjesëmarrësit në eksperiment, i tha BBC Radio 4 të shtunën se olo ishte “më e ngopur se çdo ngjyrë që mund të shihni në botën reale”.
“Imagjinoni gjithë jetën tuaj duke parë vetëm rozë, rozë të butë, rozë pastel”, tha ai. “Dhe pastaj një ditë ju vini në punë dhe dikush ka veshur këmishën rozë më intensive që keni parë ndonjëherë dhe thotë se është një ngjyrë e re dhe quhet e kuqe.”
Gjatë eksperimentit, shkencëtarët drejtuan një rreze laser në bebëzën e njërit sy të secilit pjesëmarrës. Pesë persona morën pjesë në studim, katër burra dhe një grua, të gjithë me vizion normal të ngjyrave. Tre prej tyre, përfshirë profesorin Ng, morën pjesë gjithashtu si bashkautorë të hulumtimit.
Sipas punimit shkencor, pjesëmarrësit shikuan një pajisje të quajtur Oz, e cila përbëhet nga pasqyra, laser dhe pajisje optike. Pajisjet u zhvilluan më parë nga një pjesë e një ekipi kërkimor nga UC Berkeley dhe Universiteti i Uashingtonit, dhe më pas u përshtatën për këtë studim.
Nuk mund të shihet me sy të lirë pa stimulim specifik
Retina është një shtresë indi i ndjeshëm ndaj dritës në pjesën e pasme të syrit që merr dhe përpunon informacionin vizual. Ajo konverton dritën në sinjale elektrike që dërgohen në tru nëpërmjet nervit optik, duke na lejuar të shohim. Retina përmban kone, qeliza që njohin ngjyrat. Ekzistojnë tre lloje kone në sy, S, L dhe M, dhe secili lloj është i ndjeshëm ndaj gjatësive të ndryshme të valëve: blu, e kuqe dhe jeshile.
Sipas punimit, në shikimin normal, çdo dritë që stimulon konin M stimulon gjithashtu konet fqinje L dhe/ose S sepse funksionet e tyre mbivendosen. Megjithatë, në këtë studim, vetëm konet M u stimuluan me laser, “të cilat në teori mund të dërgonin një sinjal me ngjyra në tru që nuk shfaqet kurrë në vizionin natyror“, thuhet në dokument.
Kjo do të thotë se ngjyra olo nuk mund të shihet me sy të lirë pa stimulim specifik. Për të konfirmuar ngjyrën e parë gjatë eksperimentit, secili pjesëmarrës rregulloi rrotën e kontrollit të ngjyrave derisa të fitonte një nuancë që përputhej me syrin.
Zbulimi i ngjyrës së re i diskutueshëm
Profesor John Barbur, një ekspert vizioni në Universitetin e City St George në Londër, i cili nuk ishte i përfshirë në kërkim, tha se ndërsa ishte një “bëmë teknologjike” për të stimuluar në mënyrë selektive kone, zbulimi i një ngjyre të re ishte “i dyshimtë”.
Ai shpjegoi se, për shembull, me stimulimin e fortë të koneve të kuqe (L), mund të shihet “e kuqe e errët”, por që shkëlqimi i perceptuar mund të ndryshojë në varësi të ndjeshmërisë së koneve, gjë që nuk është larg nga ajo që ndodhi në këtë studim.
Profesor Ng pranon se olo është “teknikisht shumë e vështirë” për t’u parë, por ekipi është ende duke studiuar rezultatet e hulumtimit për të parë nëse mund të ndihmojë njerëzit me verbëri ngjyrash që kanë vështirësi të dallojnë disa nuanca.
